Usługi transportowe i spedycyjne nierozerwalnie wiążą się z różnymi zjawiskami mogącymi wpływać na efektywność i koszty wykonywanych operacji. Jednym z najpowszechniej występujących jest efekt byczego bicza, który zazwyczaj spowodowany jest niedoszacowaniem zapotrzebowania na produkty. Co ważne, nie ma on nic wspólnego z sezonowością towarów, a jest związany z podejmowaniem niepoprawnych decyzji dotyczących popytu. 

Co to jest i na czym polega?

Efekt byczego bicza (ang. bullwhip effect) czasami nazywany jest również efektem Forrestera. Zjawisko to określane jest jako efekt popytu lub efekt akceleracji, czyli zniekształcenie, lub nieodpowiednie zinterpretowanie informacji o popycie a dokładnie jego wielkości w poszczególnych ogniwach łańcucha dostaw.

Efekt Forrestera uniemożliwia zatem dokładne oszacowanie popytu u poszczególnych uczestników łańcucha dostaw. Oznacza to, że nagły wzrost popytu w ogniwie A powoduje niepotrzebne zwiększenie zamówień w ogniwie B, C i kolejnych. Skutkiem jest nadmierny wzrost zapasów.

Kiedy powstaje i jakie są jego skutki?

Efekt byczego bicza powstaje, kiedy kontrahenci w łańcuchu dostaw biorą pod uwagę popyt deklarowany przez inne ogniwa łańcucha, zamiast popytu generowanego przez konsumentów. Powoduje to zniekształcenie w postaci powiększenia zaopatrzenia w każdym kolejnym ogniwie łańcucha, co zaburza równowagę zapasów. Tym samym na każdym etapie wzrasta różnica pomiędzy rzeczywistym a postrzeganym popytem. Efekt byczego bicza powoduje zwiększenie kosztów logistycznych i operacyjnych.

Jakie mogą być zatem skutki efektu byczego bicza?

Zaburzenie równowagi popytu w łańcuchu dostaw może prowadzić do:

• wzrostu kosztów (poprzez zwiększenie nakładów inwestycyjnych i kosztów magazynowania oraz spedycji),
• zwiększenia produkcji, nadpodaży produktów i spadku cen, które wywołane są koniecznością redukcji zapasów,
• braku zapasów w magazynie (odwrócony efekt byczego bicza lub próba złagodzenia nadmiaru zapasów).

 Przyczyny efektu byczego bicza

Znając mechanizm i skutki efektu byczego biczu, warto zastanowić się, co stoi za jego występowaniem. Najistotniejszą przyczyną efektu Forrestera jest nieodpowiednie prognozowanie popytu.

Dzieje się tak, jeśli dane ogniwo łańcucha dokonuje zamówień na podstawie wcześniejszych zamówień składanych przed odbiorców, a nie na podstawie faktycznego popytu. To powoduje odmienne szacunki wielkości popytu w poszczególnych ogniwach. Do innych, często wymienianych przyczyn efektu byczego bicza należą:

• brak strategii planowania łańcucha dostaw,
• niedostosowanie lub brak systemów informatycznych, narzędzi i procesów służących do zarządzania dostawami oraz komunikacji pomiędzy poszczególnymi ogniwami,
• błędy w działaniach marketingowych i sprzedażowych,
• niewłaściwy system sprawowania kontroli nad stanami magazynowymi i łańcuchem dostaw,
• zakłócony przepływ informacji wewnątrz ogniwa i pomiędzy kolejnymi ogniwami łańcucha dostaw,
• błędy w zarządzaniu zapasami,
• nieodpowiednio przeszkolona kadra pracownicza,
• błędy w polityce cenowej (np. fluktuacja cen).

Zapobieganie i strategie łagodzące

Efekt byczego bicza negatywnie oddziałuje na funkcjonowanie firmy – zwiększa koszty działalności i obniża efektywność pracy. Dlatego warto stosować strategie zapobiegające jego pojawieniu się. Jeśli jednak zauważono występowanie efektu Forrestera, należy podjąć kompleksowe i długoterminowe działania. Niezwykle skuteczne może okazać się nawiązanie współpracy z wykwalifikowanym operatorem logistycznym, który szybko podejmie odpowiednie i sprawdzone kroki w celu ograniczenia strat i przywrócenia stanu równowagi.

Istotnym elementem strategii zaradczych czy łagodzących jest zwiększenie dokładności prognozowania sprzedaży, aby zapobiegać kolejnym nadwyżkom towarów. Przeanalizowanie popytu, stanów magazynowych, trendów oraz samego łańcucha pomoże zlokalizować newralgiczne momenty powodujące lub potęgujące wystąpienie efektu byczego bicza.

Istotne może okazać się również skrócenie łańcucha dostaw, poprawienie elementów transportu, a co za tym idzie – redukcja magazynowania na niektórych etapach. Warto także wprowadzić odpowiednie systemy, które poprawiają widoczność stanów magazynowych i ułatwiają prognozę sprzedaży na całym łańcuchu. Niezbędna jest koordynacja działań w poszczególnych ogniwach łańcucha dostaw.

Podsumowanie

Współpraca pomiędzy producentami, hurtownikami, detalistami i dostawcami usług logistycznych może okazać się niezbędna w walce z efektem byczego bicza. Dzięki temu możliwe będzie lepsze planowanie i prognozowanie potrzeb rynku, co przyczyni się do redukcji niepotrzebnych zapasów i obniżenia kosztów. Działając razem i podejmując wspólne decyzje, można skutecznie zminimalizować efekt byczego bicza i osiągnąć stabilność oraz efektywność w łańcuchu dostaw.

W Regesta SA oferujemy kompleksowe usługi logistyczne dla firm z różnych branż. Jesteśmy doświadczonym i profesjonalnym operatorem logistycznym, który dba o efektywne i bezpieczne przemieszczanie towarów. Współpracujemy zarówno z małymi firmami lokalnymi, jak i dużymi korporacjami międzynarodowymi.

Jeśli szukasz solidnego partnera logistycznego, który zadba o sprawny przepływ towarów w Twojej firmie, skontaktuj się z nami. Jesteśmy gotowi sprostać Twoim oczekiwaniom i pomóc Ci zwiększyć efektywność Twojego biznesu.

Zaufaj Regesta SA i ciesz się spokojem w prowadzeniu swojej działalności!
https://regesta.pl/Uslugi