Czym jest transport ponadgabarytowy?

Transport ponadgabarytowy zwany jest również wielkogabarytowym czy nienormatywnym. Według Ustawy o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r. pojazd nienormatywny to pojazd lub zespół pojazdów, którego naciski osi, wymiary lub rzeczywista masa całkowita są większe od dopuszczalnych norm przewidzianych w przepisach Ustawy. Co ważne, zapis ten odnosi się do pojazdów z załadunkiem, jak i bez niego. Zazwyczaj o ładunkach wielkogabarytowych mówi się, gdy pojazd wraz z towarem przekracza:
• 16,5 metra całkowitej długości,
• 2,5 metra szerokości,
• 4 metry wysokości,
• 42 tony ciężaru całkowitego.

Wielki załadunek, wielkie wyzwanie – spedycja towarów nienormatywnych

Organizowanie i planowanie przewozu towarów ponadgabarytowych nieco różni się od transportu standardowego załadunku. Choć cele operacji pozostają takie same, niektóre etapy wymagają od pracowników więcej uwagi. Najważniejszym z nich staje się odpowiednie zaplanowanie trasy.
Logistycy muszą dokładnie przeanalizować możliwe warianty drogi, w tym panujące na trasach warunki. Istotne stają się takie szczegóły jak dopuszczalna masa całkowita pojazdów na różnych drogach, ukształtowanie terenu, nawierzchnia i szerokość jezdni, a także wytrzymałość mostów. Należy również zwrócić uwagę na natężenie ruchu na danej trasie i elementy drogowe takie jak ronda, wiadukty, tunele czy wysepki. Drobiazgowe przeanalizowanie trasy jest kluczowe dla sprawności i efektywności przewozu.

Krokiem niemniej ważnym, a wykonywanym jeszcze przed planowaniem trasy, jest dostosowanie formy i drogi transportu do przewożonego towaru. Spedytor musi zadać sobie pytanie, czy najbardziej efektywny będzie przejazd drogą lądową a może morską? Musi również wybrać odpowiedni pojazd przewożący ładunek ponadgabarytowy i sprawdzić jego ładowność. Do jego obowiązków należy także zadbanie o procedurę załadunku i rozładunku – zatrudnienie lub oddelegowanie odpowiedniego, wykwalifikowanego zespołu i dostarczenie maszyn koniecznych do wykonania tej operacji. Podczas załadunku szczególnej uwagi wymaga optymalne rozmieszczenie towaru, a także zabezpieczenie go i oznaczenie pojazdu.

Po zaplanowaniu trasy należy zwrócić się do odpowiednich instytucji i uzyskać pozwolenie na transport nienormatywny. W zależności od ładunku (podzielny lub niepodzielny) i rodzaju drogi przewóz kwalifikuje się do jednej z VII kategorii. Poszczególne kategorie wymagają uzyskania pozwolenia na przejazd pojazdu lub zespołu pojazdów przekraczającego normy, wydawanego przez odpowiednie organy. Może to być Starosta, Główna Inspekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Zarządca Drogi czy Naczelnik Urzędu Celnego – dokładne informacje znajdują się w Załączniku nr 1 do ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r.

Kolejnym wyzwaniem, z jakim mierzą się spedytorzy i logistycy, jest wybranie właściwego kierowcy. Musi to być osoba z dużym doświadczeniem, potrafiąca prowadzić pojazd o ponadprzeciętnych rozmiarach. Zazwyczaj konieczne jest również wykorzystanie pilota, który porusza się kilkadziesiąt metrów przed pojazdem z załadunkiem i ocenia warunki oraz bezpieczeństwo na drodze. Sposób pilotowania normowany jest w Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23 maja 2012 roku w sprawie pilotowanie pojazdów nienormatywnych.

Transport wielkogabarytowy w praktyce

Usługi transportowe i spedycyjne najczęściej mają do czynienia z załadunkiem ponadgabarytowym przy przewozie maszyn rolniczych, ciężkiego sprzętu budowlanego, urządzeń i maszyn wykorzystywanych w przemyśle i na halach produkcyjnych, a także elementów konstrukcyjnych tychże hal oraz magazynów. Niekiedy koniecznie jest przewiezienie również elementów infrastruktury i konstrukcji przemysłowych.

Często transport nienormatywny odbywa się w godzinach nocnych, kiedy ruch na drogach jest mniejszy. Ma to na celu zwiększyć bezpieczeństwo innych uczestników ruchu drogowego, a także usprawnić i ułatwić przejazd.